Een uitgave die verweesd dreigde te raken, is Calamity Islands (‘rampeilanden’) van voormalig NRC-fotograaf Oleg Klimov. Het boek treedt in het voetspoor van schrijver Anton Tsjechov, die in 1890 een reis ondernam naar de onherbergzame oostelijke verbanningsoorden Sachalin en de Koerilen. Enkele beelden van de fotograaf die Tsjechov begeleidde, heeft Klimov opgenomen in zijn boek. Zijn eigen werk in contrasterend zwart-wit toont het barre leven van de bewoners van de afgelegen eilanden, die werken in de zeevisserij en, sinds het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, wonen in goeddeels verlaten steden.

Klimov (58), tegenwoordig hoteleigenaar in de Russische enclave Kalingrad, liet in oktober zijn fotoboek drukken in buurland Litouwen. Op de terugweg werd hij aan de grens geweigerd vanwege de volgens de autoriteiten onwelgevallige inhoud. Ook een tweede poging, via Belarus, strandde. Enigszins wanhopig nam Klimov terug in Litouwen bij de havenplaats Klaipeda de veerboot naar het Noord-Duitse Kiel, waarna hij zich met dozen vol boeken in Amsterdam meldde bij de bevriende fotografiekenner Simon B. Kool en NRC-collega Hubert Smeets. Bij hem staan de dozen nu in de garage.

Hoewel de aandacht voor Russische cultuur in het Westen danig is getemperd door Poetins aanval op Oekraïne, zijn inmiddels een kleine 150 van de duizend exemplaren verkocht. Omdat Klimov het belangrijk vindt dat het fotoboek ook in zijn vaderland is te raadplegen, heeft hij volgens Smeets een aantal exemplaren door ‘professionele smokkelaars van kazen, whisky en Marlboro’s’ naar Rusland weten te krijgen. Zo heeft het ook de eilanden in het oosten bereikt.

Oleg Klimov: Calamity Islands, Sakhalin and the Kurils – terra incognita of a brutal Russian Empire, € 34,50. Te bestellen op calamityislands.com.

De Volkskrant